महाराष्ट्रात सध्या मुसळधार पाउस सुरु आहे. यामुळे शेतकऱ्यांच्या शेतातील पिकांचे अतोनात नुकसान झाले आहे. ऑगस्ट ते सप्टेंबर या कालावधीत झालेल्या अतिवृष्टी आणि पुरामुळे हजारो शेतकऱ्यांचे पीक व जमिनीचे प्रचंड नुकसान झाले आहे. या पार्श्वभूमीवर राज्याचे कृषीमंत्री दत्तात्रेय भरणे यांनी शेतकऱ्यांना मोठी दिलासादायक घोषणा केली आहे.
राज्याचे कृषी मंत्री दत्तात्रय भरणे यांनी दिलेल्या माहितीनुसार दिवाळीपूर्वीच शेतकऱ्यांना नुकसान भरपाई दिली जाणार आहे आणि यासाठी पंचनामे जलद गतीने सुरू आहे.
पुढील माहिती पण वाचा crop insurance
पावसामुळे किती झाले नुकसान?
कृषी विभागाच्या प्राथमिक अंदाजानुसार:
- एकूण बाधित जिल्हे: ३०
- बाधित तालुके: १९५
- महसूल मंडळे: ६५४
- बाधित क्षेत्र: सुमारे २६ लाख ३ हजार ३७१ हेक्टर
- बाधित पिके: सोयाबीन, मका, कापूस, उडीद, तुर, मुग, भाजीपाला, फळपिके, बाजरी, ऊस, कांदा, ज्वारी आणि हळद.
📌 यामध्ये सर्वाधिक नुकसान झालेले पाच जिल्हे म्हणजे नांदेड, बीड, सोलापूर, यवतमाळ आणि वाशिम. या पावसात विशेषत: सोयाबीन, कापूस आणि भाजीपाला पिकांचे मोठ्या प्रमाणावर नुकसान झाले आहे.
६८९ कोटींच्या निधीस मंजुरी
राज्य सरकारने शेतकऱ्यांसाठी मोठा दिलासा जाहीर केला आहे.
- जून २०२५ ते ऑगस्ट २०२५ या कालावधीत झालेल्या अतिवृष्टी आणि पुरामुळे बाधित शेतकऱ्यांना मदत देण्यासाठी ६८९ कोटी ५२ लाख रुपयांचा निधी मंजूर करण्यात आला आहे.
- या निधीतून नांदेड, परभणी, सातारा आणि सांगली जिल्ह्यांतील बाधित शेतकऱ्यांना मदत दिली जाणार आहे.
ही मदत थेट शेतकऱ्यांच्या खात्यात जमा केली जाणार असून त्याचा फायदा लाखो शेतकऱ्यांना होणार आहे.
पंचनाम्यांची प्रक्रिया जलद गतीने
कृषी मंत्री यांनी दिलेल्या माहितीनुसार राज्यात झालेल्या पावसामुळे नुकसानीचे पंचनामे युद्धपातळीवर सुरू आहेत.
- प्राथमिक अंदाजानुसार नुकसान मोठ्या प्रमाणावर असले तरी अंतिम आकडेवारी अजून वाढण्याची शक्यता आहे.
- स्थानिक महसूल अधिकारी, कृषी अधिकारी आणि पंचनामे पथके दिवसरात्र काम करत आहेत.
- पंचनामे पूर्ण झाल्यानंतर प्रत्येक बाधित शेतकऱ्याला थेट नुकसान भरपाई मिळेल.
दिवाळीपूर्वी मिळणार मदत
शेतकऱ्यांच्या सर्वात मोठ्या अपेक्षेला कृषीमंत्र्यांनी उत्तर दिले आहे. त्यांनी पत्रकार परिषदेत सांगितले की:
- शेतकऱ्यांना दिवाळीपूर्वी भरपाईचे पैसे देण्यात येणार आहेत.
- सरकार शेतकऱ्यांच्या अडचणी गांभीर्याने घेत असून कोणत्याही शेतकऱ्याला मदतीपासून वंचित ठेवले जाणार नाही.
- मुख्यमंत्री व उपमुख्यमंत्री स्वतः या प्रक्रियेवर लक्ष ठेवून आहेत.
यामुळे दिवाळीपूर्वी शेतकऱ्यांच्या चेहऱ्यावर हसू फुलणार आहे.
पुढील माहिती पण वाचा बांधकाम कामगार कार्ड
हवामान बदलाचा वाढता धोका
अतिवृष्टी आणि अनियमित पावसामुळे शेतकऱ्यांचे नुकसान वाढले आहे.
- हवामान बदलामुळे एकाच दिवशी मुसळधार पावसाचे प्रमाण वाढत आहे.
- शेतांमध्ये पाणी साचल्याने पिके पूर्ण उध्वस्त होत आहेत.
- मागील दीड महिन्यात सतत टप्प्याटप्प्याने पाऊस पडत असल्याने नुकसान अधिक झाले आहे.
हवामान तज्ज्ञांच्या मते, पुढील काही वर्षांत अशा प्रकारच्या अतिवृष्टीची वारंवारता वाढण्याची शक्यता आहे. त्यामुळे शेतकऱ्यांना वेळेवर विमा, भरपाई आणि तांत्रिक मदत देणे अत्यावश्यक ठरणार आहे.
ओला दुष्काळ जाहीर करण्याचा विचार
पत्रकारांशी बोलताना कृषीमंत्री भरणे यांनी सांगितले की,
- ओला दुष्काळ जाहीर करण्यासाठी ठराविक निकष आहेत.
- याबाबत मुख्यमंत्री आणि उपमुख्यमंत्री लवकरच निर्णय घेतील.
जर हा निर्णय झाला, तर शेतकऱ्यांना अतिरिक्त मदत आणि सवलती मिळण्याची शक्यता आहे.
शेतकऱ्यांसाठी महत्त्वाचा संदेश
राज्य सरकारकडून वारंवार स्पष्ट करण्यात येत आहे की,
- शेतकरी चिंता करू नयेत.
- सर्व नुकसानग्रस्तांना मदत देण्यात येणार आहे.
- पंचनामे पूर्ण झाल्यानंतर निधीचे वितरण पारदर्शक पद्धतीने होईल.
लेखाचा सारांश
महाराष्ट्रातील शेतकरी यंदा प्रचंड नैसर्गिक संकटातून जात आहेत. पिकांचे नुकसान, जमिनीची हानी आणि आर्थिक संकट यामुळे त्यांची परिस्थिती बिकट झाली आहे.
मात्र राज्य सरकारने दिलेल्या आश्वासनामुळे आणि या दिवशी मिळणार अतिवृष्टीची नुकसान भरपाई या घोषणेमुळे शेतकऱ्यांना दिलासा मिळणार आहे.
पंचनामे जलद गतीने होत असल्याने आणि दिवाळीपूर्वी थेट खात्यात पैसे मिळणार असल्याने, शेतकऱ्यांच्या घरातला दिवाळीचा उत्सव काहीसा आनंददायी होणार आहे.
कृषीमंत्री दत्तात्रेय भरणे यांनी स्पष्ट केले आहे की, शेतकऱ्यांना नुकसान भरपाई दिवाळीपूर्वी मिळेल. पंचनामे जलद गतीने सुरू आहेत आणि पूर्ण झाल्यानंतर थेट शेतकऱ्यांच्या खात्यात पैसे जमा केले जाणार आहेत.
ज्या शेतकऱ्यांच्या शेतात अतिवृष्टी, पुर किंवा पाण्यामुळे खरीप पिकांचे नुकसान झाले आहे, त्यांना भरपाई मिळेल. प्राथमिक अंदाजानुसार ३० जिल्ह्यांतील २६ लाख हेक्टर क्षेत्र बाधित झाले आहे. सर्व नुकसानग्रस्तांना मदत देण्यात येईल.
या अतिवृष्टीत खालील पिकांचे मोठे नुकसान झाले आहे:
सोयाबीन, मका, कापूस
उडीद, तुर, मुग
भाजीपाला, फळपिके
बाजरी, ऊस, कांदा, ज्वारी आणि हळद
यामध्ये सोयाबीन, कापूस आणि भाजीपाला पिकांचे नुकसान सर्वाधिक झाले आहे.
संपूर्ण महाराष्ट्रात ३० जिल्हे बाधित झाले असले तरी नांदेड, बीड, सोलापूर, यवतमाळ आणि वाशिम या पाच जिल्ह्यांमध्ये सर्वाधिक नुकसान झाले आहे.
विशेषतः नांदेड जिल्ह्यात ७ लाख २८ हजार हेक्टर शेतीचे नुकसान नोंदवले गेले आहे.
कृषीमंत्री भरणे यांनी सांगितले की, ओला दुष्काळ जाहीर करण्यासाठी ठराविक निकष आहेत. मुख्यमंत्री आणि उपमुख्यमंत्री लवकरच निर्णय घेणार आहेत. जर तो निर्णय झाला, तर शेतकऱ्यांना अतिरिक्त मदत मिळण्याची शक्यता आहे.
